بواسیر یا هموروئید عروق بزرگ‌شده و متورم واقع در انتهای راست‌روده و مقعد هستند که نقش آن‌ها کنترل مدفوع است. این عروق خونی به دلیل افزایش فشار درون آن‌ها متورم می‌شوند و ظاهری گره مانند ایجاد می‌کنند.
این بیماری در هر سنی رخ می‌دهد اما شیوع آن در افراد مسن بیشتر است.
هموروئید با علائمی زیر قابل‌شناسایی است:
- خونریزی هنگام دفع به‌صورت نوار خونی روی مدفوع
- لکه خونی روی لباس‌زیر و دستمال توالت
- بیرون‌زدگی گوشت اطراف مقعد
- درد هنگام دفع
- درد هنگام نشستن
- خروج ترکیبات لزج از مقعد هنگام دفع و خارش مقعد
هموروئید داخلی (پرولاپس):
اگر رگهای متورم در داخل مجرای مقعد قرار داشته باشند هموروئید از نوع داخلی (پرولاپس)
هموروئید خارجی:
اگر تجمع رگهای متورم به‌صورت یک زائدگی در خارج از مقعد و نزدیک دهانه مقعد باشد هموروئید از نوع خارجی است. گاهی برآمدگی‌ها گسترده و دردناک می‌شوند و هموروئید ترومبوزه خارجی شکل می‌گیرد.
هموروئید داخلی به چهار درجه تقسیم می‌شود:
درجه یک:
رگهای خونی متورم و بدون بیرون‌زدگی است و با خونریزی بدون درد هنگام اجابت مزاج همراه است.
درجه دو:
هموروئید هنگام اجابت مزاج از مقعد خارج می‌شود و خودبه‌خود به داخل مقعد بازمی‌گردد.
درجه 3:
هموروئید هنگام اجابت مزاج از مقعد خارج می‌شود و به کمک فشار دست به دخل مقعد بازمی‌گردد.
درجه چهار:
هموروئید هنگام اجابت مزاج از مقعد خارج می‌شود اما به هیچ طریقی به داخل مقعد بازنمی‌گردد.
عوامل به جود آورنده هموروئید
مواردی که باعث افزایش فشار داخل رگهای خون هموروئیدی و بروز ناهنجاری بواسیر می‌شود، عبارت‌اند از:
- وراثت
- زور زدن در زمان اجابت مزاج (به دلیل یبوست یا اسهال شدید)
- بارداری و زایمان
- کم‌تحرکی و چاقی
- رژیم غذایی کم فیبر و کم آب
- نشستن طولانی‌مدت در توالت
- بیماری‌هایی مانند سرطان کلون، بیماری کبد، بیماری روده التهابی، آسیب نخاعی، سرطان رکتوم
- ضعیف شدن عضلات مقعد ناشی از جراحی یا افزایش سن
- مقاربت مقعدی
درمان هموروئید
بسیاری از کرم‌ها، پمادها و شیاف برای تسکین علائم هموروئید در دسترس هستند این داروها حاوی ماده بی‌حس‌کننده و کورتیکواستروئید برای کاهش التهاب و تورم هستند. دیگر راه های درمانی شامل تزریق اسکلروزان به درون توده هموروئید برای کوچک شدن توده و یا بستن حلقه پلاستیکی به دور هموروئید برای خشک شدن هموروئید هستند
اشعه درمانی یا فتوگواگولاسیون مادون‌قرمز برای هموروئید درجه‌یک و دو و جراحی لیزر برای هموروئیدهای درجه سه و چهار از شیوه‌های درمانی سرپایی و زودبازده‌اند که جایگزین مناسبی به‌جای جراحی است. در مواردی که سایر روش‌های درمانی مؤثر نباشد و یا وسعت و شدت هموروئید به حدی باشد که ساختمان تشریحی کانال مقعد را بر هم بریزد از روش‌های جراحی استفاده می‌شود. هموروئیدکتومی به‌عنوان یک روش درمان جراحی در انواع هموروئیدهای درجه 3 و 4 بکار می‌رود. روش‌های مختلف هموروئیدکتومی بر اساس وسعت و شدت بیماری انجام می‌شود شامل هموروئیدکتومی بسته، هموروئیدکتومی باز، هموروئیدکتومی زیرمخاطی و هموروئیدکتومی استاپلر هستند.
درمان غیر دارویی
- نشستن در تشت آب گرم به مدت 10 تا 20 دقیقه و روزی دو تا سه مرتبه برای کاهش التهاب هموروئید مفید است. باید بعد از حمام مقعد به‌طور کامل خشک شود تا از تحریکات پوستی در ناحیه مقعد جلوگیری شود.
- گنجاندن مواد غذایی فیبردار در رژیم غذایی باعث کاهش ابتلا به یبوست و فشار داخل رکتوم و سوراخ مقعد هنگام دفع مدفوع و درنتیجه کاهش تورم، ناراحتی و خونریزی می‌شود.
- مسهل‌ها و نرم‌کننده‌های مدفوع نیز برای دفع آسان مفید هستند.
- افراد مبتلابه هموروئید نباید مدت‌زمان زیادی را به نشستن و بی‌تحرکی بگذرانند. ورزش در کاهش یبوست و در کاهش فشار وریدهای هموروئیدی مفید است.
- دفع منظم مدفوع و اجتناب از نگه‌داری مدفوع برای دفع آسان مفید است.
- جهت جلوگیری از اعمال فشار زیاد به مقعد و رگهای هموروئیدی باید از زور زدن زیاد و یا حبس کردن نفس در دستشویی امتناع کرد.
