تصویر بدن و نارضایتی از بدن
تصویر بدن چیست؟
می توان گفت تصویر بدن عبارت دوکلمه‌ای است که به‌تازگی در رسانه‌ها به موضوعی عادی و به‌روز تبدیل‌شده است. هنگامی‌که این دو کلمه در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند، چه معنی می‌دهند؟ آیا آن‌ها احساس امنیت، عشق و ارزش را القا می‌کنند یا باعث ایجاد احساس شرم و تمایل به تغییر فرد می‌شوند؟ تصویر بدنی مثبت یا تصویر بدنی منفی؟
تصویر بدنی یک ساختار چندبعدی و شامل افکار، اعتقادات، احساسات و رفتارهای مرتبط با بدن است. همان‌طور که این تعریف نشان می‌دهد، تصویر بدن فقط یک ساختار یک‌بعدی نیست و شامل چهار جنبه است:
تصویر بدن ادراکی:
چگونه بدن خود را می‌بینید
تصویر بدن عاطفی:
در مورد بدن خود چه احساسی دارید. این بخش مربوط به میزان رضایت یا نارضایتی نسبت به شکل، وزن و اندام بدن است.
تصویر بدن شناختی:
در مورد بدن خود چگونه فکر می‌کنید.
تصویر بدنی رفتاری:
نحوه رفتار شما درنتیجه تصویر ادراکی، عاطفی و شناختی در مورد بدنتان چیست.
تأثیر رسانه‌ها بر تصویر بدن
رسانه‌ها و افکار عمومی نقش مهمی در نوع تفکر مردم‌دارند. تعریف بدن عالی و ایدئال در صدسال گذشته به‌شدت تغییر کرده است و انواع شخصیت‌ها ازجمله Gibson girl’s، Flapper girl، Joan Crawford، Marilyn Monroe، Jennifer Lopez و …الگوی اندام ایدئال در دهه‌های مختلف بوده‌اند.
امروزه رسانه‌ها به‌خصوص رسانه‌های غربی پیام‌های زیادی مبنی بر این‌که لاغر بودن به معنی زیبا بودن و موفق بودن در زندگی است را تبلیغ می‌کند. در مقابل زشت بودن، بیمار بودن، تنبلی و ضعف فردی را در داشتن اضافه‌وزن بیان می‌کنند.
اثر این تبلیغات در تلویزیون، شبکه‌های اجتماعی، در رفت‌وآمدها، مراکز خرید، سالن‌های زیبایی، باشگاه‌ها، مراکز درمانی و زیبایی اغلب افراد را در مورد ظاهر خود حساس کرده است.
آیا افراد جذاب بر دیگران برتری دارند؟
بدن به‌عنوان ابزاری است که می‌تواند هویت و شخصیت یک فرد را نشان دهد، پس این موضوع عجیب نیست که توجه به‌ظاهر و مراقبت از بدن، برای نمایش تصویر مناسب از هویت و شخصیت اهمیت ویژه‌ای دارد.
و البته عجیب نیست که می‌بینیم افراد جذاب از امتیازات بیشتری در جامعه برخوردارند و جذابیت فیزیکی شانس آن‌ها را برای به دست آوردن کار، تشکیل خانواده، روابط اجتماعی بیشتر، احترام بیشتر و حتی مجازات کمتر در مراجع قانونی و… بالا ببرد.
نارضایتی از بدن
اکثر مردان جوان به دنبال بدن لاغرتر، درعین‌حال عضلانی‌تر و خانم‌ها به دنبال اندام لاغر و بلند هستند. نارضایتی از بدن نیز بخشی از تصویر بدنی است که به ارزیابی منفی از اندازه، شکل و وزن بدن برمی‌گردد و به تمایز بین تصویر بدن واقعی و تصویر بدن ایدئال اشاره دارد. در تصویر منفی فرد از بدن خود، این اعتقاد وجود دارد که:
- خیلی چاق یا لاغراست
- به‌اندازه کافی عضله ندارد
- باید برای تغییر فرم بدن اقدامی کند
تصویر منفی از بدن تأثیر زیادی بر سلامت روحی و جسمی دارد.
درک نامناسب از تصویر ذهنی بدن و عدم رضایت از آن‌یکی از عوامل مهم ایجاد مشکلات زیر است:
- اعتمادبه‌نفس کم
- ترس از جامعه
- اختلالات خوردن
- اضطراب و استرس
- افسردگی
- استعمال سیگار
- مصرف الکل
- هزینه پولی بالا
- افکار خودکشی
اختلال خود زشت نگاری
اختلال بدشکلی بدن یا خود زشت نگاری ((BDD)body dysmorphic disorder) عبارت‌اند از مشغله مداوم ذهنی و تصور اغراق‌آمیز در مورد نقص ظاهری که اصلاً وجود ندارد یا بسیار جزعی است.
خود زشت نگاری ممکن است در مورد هر قسمتی از بدن وجود داشته باشد، اما اغلب در مورد مو، پوست، بینی، فرم سینه و شکم دیده می‌شود. نقص درک شده ممکن است فقط یک نقص جزئی باشد یا وجود نداشته باشد، اما برای کسی که مبتلابه BDD است، نقصی مهم و قابل‌توجه است که اغلب موجب ناراحتی شدید احساسی و اختلال در عملکرد روزانه می‌شود.
خود زشت نگاری در هر فردی ممکن است نمایان شود اما معمولاً در سنین نوجوانی و زمانی که دختران و پسران به مرحله بلوغ می‌رسند، شروع می‌شود. افراد مبتلابه BDD ممکن است برخی از رفتارهای اجباری یا تکراری را انجام دهند تا مشکل خود را پنهان کنند یا بهبود دهند، هرچند این رفتارها تنها به‌طور موقت وی را تسکین می‌دهد و در بسیاری از موارد با تغییر در ظاهر و جراحی پلاستیک و یا حتی خودکشی پایان می‌یابد.
مثال‌هایی از رفتار افراد مبتلابه BDD به شرح زیر است:
- استتار (با بدن، لباس، آرایش، مو، کلاه و غیره)
- مقایسه بدن خود با ظاهر دیگران
- چک کردن مداوم در یک آینه
- اجتناب از آینه
- نظافت بیش‌ازحد
- ورزش بیش‌ازحد
- تغییر لباس بیش‌ازحد
بهبود تصویر بدن مثبت
بهبود تصویر بدن خود می‌تواند سخت باشد، اما قطعاً قابل انجام است. مهم‌ترین کاری که باید انجام داد، بی‌توجهی به تبلیغات و پرهیز از مقایسه کردن است. بالا بردن سطح آگاهی جامعه در خصوص اصول مهم سلامتی جسمی و روحی اگر به‌درستی و به‌طور مداوم انجام می‌شود، در طول زمان، می‌تواند تقلید کورکورانه از رسانه‌ها را کاهش دهد یا به‌طور کامل ناپدید کند.
