ارتباط سرطان و پوکی استخوان چگونه است؟
سرطان یک خطر مهم برای از بین رفتن استخوان و شکستگی استخوان ها است. این امر به دلیل اثر مستقیم سلول‌های سرطانی بر روی اسکلت و همچنین اثرات مضر درمان‌های خاص سرطان بر روی سلول‌های استخوانی است.
تقریباً همه سرطان‌ها می توانند اثرات منفی قابل توجهی بر روی اسکلت بدن بگذارند. که ممکن است به طور کلی یا در یک قسمت خاص از اسکلت بدن اثر گذار باشند.
اما ارتباط سرطان و پوکی استخوان چگونه است و چرا بیماران سرطانی در معرض خطر پوکی استخوان هستند؟
از بین رفتن استخوان در ارتباط با سرطان نتیجه عوامل متعدد است.
1- سلول‌های سرطانی می‌توانند به صورت موضعی به بافت‌ها و اعضای اطراف انتشار پیدا کنند و به اصطلاح متاستاز شوند. استخوان ها یکی از شایع‌ترین محل متاستاز در بیماران مبتلابه سرطان هستند. سرطان‌هایی که متاستاز استخوانی دارند شامل مثانه، پستان، کلیه، ریه، ملانوما، پروستات، تیروئید و رحم هستند.
سلول‌های سرطانی که در استخوان رشد می‌کنند، با تحریک تولید استئوکلاست‌ها باعث تخریب بیشتر بافت استخوان میشوند. استئوکلاست‌ها عمل تجزیه استخوان را انجام می‌دهند.
2- روش‌های درمانی سرطان مانند داروهای شیمی‌درمانی و کورتیکواستروئیدها (کورتون)، مهارکننده‌های آروماتاز و… بر سلامت استخوان تاثیر منفی می‌گذارند.
3- برخی از سرطان‌ها (مانند سرطان پروستات یا سرطان سینه) با حذف هورمون‌ها درمان میشوند، که این عمل نیز باعث ازبین رفتن استخوان می‌شود.
به همین دلیل، سلامت استخوان به بخش مهم مراقبت از بیماران سرطانی تبدیل شده است، زیرا به بهبود کیفیت زندگی و افزایش طول بیمار کمک می‌کند.
با افزایش سن خطر تخریب استخوان و ابتلا به سرطان افزایش می‌یابد
به طورکلی سرطان بیماری وابسته به سن نیست، اما آمار ابتلا به سرطان در افراد مسن رو به افزایش است. از طرف دیگر سطح استروئیدهای جنسی یعنی استروژن و تستوسترون با افزایش سن، کاهش می‌یابد و این امر تاثیر منفی بر سلامت استخوان‌ها می‌گذارد. طبق تحقیقات انجام گرفته در زنان، سطح استروژن در طی دوره یائسگی و در اثر نارسایی زودهنگام تخمدان‌ها به میزان 85 تا 90٪ افت می‌كند. این هورمون یکی از هورمون‌های ضروری در حفظ سلامت استخوان‌ها است.
کاهش سطح تستوسترون در زنان و مردان نیز با افزایش سن نیز رخ می‌دهد که به نام توقف آندروژن نیز شناخته می‌شود. کاهش تراکم استخوانی از علائم کاهش تستوسترون نیز است.
سرطان‌هایی که به استخوان‌ها آسیب جدی وارد می‌کنند
سرطان پستان
زنانی که تحت درمان سرطان پستان قرار گرفته‌اند به دلایل زیادی در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان و شکستگی قرار دارند. آنها ممکن است تحت درمان محرومیت از استروژن، شیمی درمانی و یا جراحی قرار داشته باشند که باعث از دست رفتن عملکرد تخمدان و در نتیجه افت سطح استروژن شده است. و همانطور که گفته شد، کاهش سطح استروژن که اثر محافظتی بر استخوان دارد، ممکن است منجر به تخریب استخوان شود.
همچنین، در نتیجه درمان سرطان سینه، زنان جوان ممکن است یائسگی زودرس را تجربه کنند، که یکی از عوامل خطر پوکی استخوان است.
سرطان پروستات
در مردهایی که به سرطان پروستات مبتلا میشوند، یکی از روش‌های درمان سرطان پروستات، درمان ADT (androgen deprivation therapy)است که به منظور بلوک کردن تولید یا عملکرد هورمون‌های مردانه (تستوسترون) که سبب رشد سلول‌های سرطانی می شوند، انجام می‌گردد.
مطالعات نشان داده است مردانی كه هورمون درمانی یا عمل برداشتن بیضه را انجام داده اند در معرض خطر قابل توجهی از پوکی استخوان قرار دارند.
بنابراین در بیماران مبتلا به سرطان پستان یا سرطان پروستات، کاهش استروئیدهای جنسی است توسط روش‌های درمانی هورمونی، موجب آسیب به بافت استخوانی این افراد می‌شود.
سرطان معده
بیماران مبتلا به سرطان معده که تحت عمل گاسترکتومی قرار گرفته اند در معرض ابتلا به پوکی استخوان هستند. عمل گاستروکتومی باعث کاهش اسیدی شدن معده که برای جذب بهینه کلسیم در روده لازم است، می‌گردد.
استراتژی‌های پیشگیری
مهم است که بیماران تحت معالجه سرطان، از خطری که سلامت استخوان‌هایشان را تهدید می‌کند، آگاهی داشته باشند.
درمان بیماران با برخی داروها مانند بیوفوسفونات خوراکی یا آلندرونات باعث کاهش خطر پوکی استخوان می‌گردد.
ارزیابی بالینی که شامل اسکن DXA است و اقدامات پیشگیرانه شامل توصیه‌های تغذیه‌ای، ورزشی، محدود کردن برخی فعالیتهای جسمی مانند بلند کردن اشیاء سنگین، مصرف مکمل کلسیم و ویتامین D نیز جزو اقدامات پیشگیرانه مهم هستند.
همچنین بخوانید افزایش احتمال ابتلا به سیزده سرطان در افراد چاق
«از اینکه مجله سبک زندگی دکتر دقوقی را انتخاب کردید سپاسگزاریم»
