تمامی انواع دخانیات مضر می‌باشند.
در مقایسه دخانیات متوجه می شویم که مواد مصرفی دخانیات قانونی از جنس توتون و تنباکو هستند که بنا به میل شخصی فرد مصرف می‌شود و برای سلامتی مضرات فراوانی دارد.
دخانیات شامل انواع سیگار، قلیان و پیپ است.
مصرف دخانیات سالانه و به‌طور میانگین منجر به مرگ نیمی از مصرف‌کنندگان آن می‌شود.
بیش از 90درصد سرطان ریه ، 15 تا 20 درصد سایر سرطان‌ها و 25 درصد مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌های قلبی و عروقی در سنین 35 تا 69 سال، ناشی از مصرف دخانیات بوده است.
ممکن است سؤالی ذهن بسیاری از افراد را درگیر کند که کدام‌یک از محصولات دُخانی خطرات بیشتری برای سلامتی فرد دارد.
برای پاسخ به این سؤال، به بررسی سیگار، پیپ و قلیان می‌پردازیم.
سیگار
سیگار پرمصرف‌ترین محصول دخانی هست که از توتون، کاغذ، فیلتر و مواد افزودنی تشکیل‌شده است. دود ناشی از سیگار حاوی بیش از 7000 ترکیب شیمیایی مختلف است.
خطرناک‌ترین مواد شناخته‌شده در سیگار:
- نیکوتین
- قطران
- مونواکسید کربن
دود سیگار از دو قسمت تشکیل‌شده است:
- گازی(85%)
- ذره‌ای (15%)
دود گازی:
ترکیبات:
- اکسیژن
- نیتروژن
- مونواکسید کربن
این دود علاوه بر فرد سیگاری، اطرافیان را هم در معرض قرار می‌دهد و موجب بروز مشکلات زیر می شود:
- مشکلات تنفسی
- آسم
- سرطان ریه
- بیماری‌های قلبی
- نقص تکاملی نوزاد
دود ذره‌ای:
ترکیبات:
- نیکوتین
- قطران
که منجر به بروز مشکلات زیر می شود:
- بیماری‌های قلبی عروقی
- مشکلات گوارشی
- آسیب به کبد
- مشکلات پوست و مو
- آسیب به دندان ها
- سرطان
- نازایی
- مشکلات جنینی
کمپانی‌های تولیدکننده دخانیات، سیگار سبک را به‌عنوان سیگار کم‌خطر وارد بازار کرده‌اند که مقدار نیکوتین آن کمتر از سیگار معمولی است. مصرف این نوع سیگار به‌اندازه سیگار معمولی خطرناک است و حتی خطرناک‌تر، زیرا نیکوتین موجود در سیگار سبک کم است و فرد سیگاری را ارضا نمی‌کند، بنابراین برای تأمین نیکوتین موردنیاز بدن به مصرف تعداد بیشتری سیگار در روز روی می‌آورد.
سیگار برگ
- از انواع سیگارهای سنگین، سیگار برگ از محبوبیت خاصی برخوردار است.
- میزان تنباکوی موجود در این سیگار معادل یک بسته سیگار معمولی است.
- برخلاف سیگار معمولی با مصرف سیگار برگ قسمت اعظم دود توسط پوشش مخاط دهان جذب می‌شود.
در ضمن کشیدن سیگار برگ حدود یک ساعت طول می‌کشد بنابراین سموم و مواد سرطان‌زای بیشتری در دود سیگار برگ وجود دارد و کسی که در روز یک نخ سیگار برگ می‌کشد بیشتر مستعد ابتلا به سرطان ریه، دهان و مری است و کمتر به انواع سرطان دیگر مبتلا می‌شوند.
پیپ
- پیپ ابزاری برای مصرف توتون بدون استفاده از کاغذ سیگار است.
- برای کشیدن پیپ، توتون را در کاسه پیپ می‌ریزند و آتش می‌زنند.
- با پک زدن به انتهای دسته پیپ دود به داخل دهان و دستگاه تنفس می‌رود.
باوجوداینکه دود حاصل از پیپ در مدت‌زمان کمتری دردهان باقی می‌ماند و کمتر وارد ریه می‌شود، اما به دلیل تماس با مخاط دهان جذب دهان می‌شود و مشکلات دهان، سر، گردن، حنجره و مري فراوانی ایجاد می‌کند. از طرفی توتون مورداستفاده در پیپ خالص است پس غلظت مواد سمی حاصل از پیپ چند برابر سیگار است و همانند یکدیگر موجب بروز بیماری‌های قلبی و عروقی، افزایش فشارخون، سکته مغزی و ابتلا به انواع سرطان‌ها می‌شود.
قلیان
- قلیان وسیله‌ای برای مصرف تنباکو است.
- در قلیان از آب به‌عنوان فیلتر و از زغال برای سوختن تنباکو استفاده می‌شود.
- هر وعده قلیان کشیدن(45 تا 60 دقیقه) به‌اندازه 15 تا 52 عدد سیگار، مونواکسید کربن وارد بدن می‌کند.
- قلیان کشیدن در هر وعده به‌اندازه 72 تا 102 عدد سیگار، قطران وارد بدن می‌کند.
- هرچه طول مدت وعده یک قلیان بیشتر باشد، نیکوتین و سم بیشتری وارد بدن می‌کند.
- اسانس‌های شیمیایی که به تنباکوها افزوده می‌شود نیز برای سلامتی فرد مضر هستند.
باور بسیاری از مصرف‌کنندگان قلیان این است که چون دود تنباکو قلیان از طریق آب فیلتر می‌شود، کلیه مواد مضر آن تصفیه می‌شود و نیکوتین وارد بدن نمی‌شود. این باور صحیح نیست، تصفیه‌ای صورت نمی‌گیرد و بااینکه دود از آب‌خنک عبور می‌کند کاهش دمای محسوسی پیدا نمی‌کند. علاوه‌براین، آب موجب چسبندگی و رسوب بیشتر مواد در ریه می‌شود و مشکلات تنفسی را حادتر می‌کند.
درجه حرارت بالای قلیان که ناشی از سوختن زغال است و نحوه پک زدن که منجر به مکش عمیق دود به ریه می‌شود، این وضعیت را تشدید می‌کند. قلیان نه‌تنها تمام ترکیبات سمی سیگار را دارد بلکه حاوی مونواکسید کربن و فلزات سنگین که از سوخت زغال حاصل می‌شود، نیز است.
برخلاف سیگار که مصرف انفرادی دارد، قلیان وسیله عمومی است و به‌وسیله استفاده مشترک از یک لوله و حتی قطعه دهانه مشترک، بیماری‌هایی سرماخوردگی، هپاتیت و بیماری‌های دهان و دندان را بین افراد انتقال می‌دهد.
نتیجه‌گیری
با توجه به توضیحات داده‌شده، تمامی انواع دخانیات به دلیل استفاده از یک ماده مشترک یعنی تنباکو ، مضر می‌باشند و نمی‌توان گفت کدام‌یک خطر بیشتری بر سلامت بدن دارد. زیرا نوع بیماری و شدت بیماری ناشی از استعمال دخانیات به مقدار و مدت مصرف آن دارد.
