نقش تغذیه در پیشگیری و درمان سرطان پروستات
مواد غذایی مفید و مضر در سرطان پروستات
سرطان پروستات دومین سرطان شایع در مردان است که عوامل متعددی در بروز و پیشرفت آن مؤثر هستند، ازاین‌رو پیشگیری از سرطان پروستات به‌طور قطعی وجود ندارد، اما رژیم غذایی و عادت تغذیه نقش مهمی در پیشگیری و روند بیماری ایفا می‌کند.
گوجه‌فرنگی
گوجه‌فرنگی غنی از ماده‌ای به نام لیکوپن است که یکی از بهترین و مؤثرترین آنتی‌اکسیدان‌ها در مبارزه با سرطان پروستات به شمار می‌رود. لیکوپن از طریق مهار کردن رشد سلول‌های سرطانی و مهار متاستاز به پیشگیری و درمان سرطان پروستات کمک می‌کند.
تحقیقات علمی نشان می‌دهند خطر ابتلا به سرطان پروستات مهلک در مردانی که بیشترین میزان لیکوپن را مصرف می‌کنند، 30٪ کمتر از مردانی است که کمترین میزان مصرف لیکوپن را دارند.
برای افزایش جذب لیکوپن در بدن، بهتر است گوجه‌فرنگی به‌صورت پخته و همراه با چربی‌های سالم (مانند روغن‌زیتون) مصرف گردد. لیکوپن علاوه بر گوجه‌فرنگی در سایر سبزی‌ها و میوه‌هایی قرمزرنگ مانند هندوانه نیز وجود دارد.
کلم
سبزجات خانواده کلم به دلیل خاصیت سم‌زدایی مواد سرطان‌زا، مهار رشد و تکثیر سلول‌های سرطانی و تحریک مرگ سلول‌های سرطانی برای مقابله با انواع سرطان‌ها مفید هستند.
بر اساس مطالعات متعدد مصرف روزانه نصف فنجان انواع کلم( بروکلی، کلم پیچ، گل‌کلم، کلم کالی و …) باعث کاهش احتمال عود بیماری در بیماران مبتلابه سرطان پروستات غیر متاستاز شده است.
سویا
سویا به دلیل داشتن ایزوفلاون ها می‌تواند از رشد، مهاجرت و متاستاز سلول‌های سرطانی جلوگیری کند. مطالعات در خصوص جمعیت‌های آسیایی (با مصرف سویا بیشتر از جمعیت غربی) نیز نشان می‌دهد که مصرف سویا و فراورده‌های آن (توفو و شیر سویا) به‌طور معکوس با خطر ابتلا به سرطان پروستات همراه است.
اطلاعات محدودی در مورد تأثیر مستقیم سویا بر سرطان پروستات وجود دارد، بااین‌حال مطمئناً مصرف سویا به‌جای منابع پروتئینی ضعیف مانند گوشت‌های فراوری‌شده بسیار برای سلامت عمومی بدن سودمند است.
گوشت فرآوری شده
ارتباط بین مصرف گوشت فرآوری شده و خطر ابتلا به سرطان پروستات پیشرفته یا مهلک در برخی تحقیقات علمی مشخص‌شده است. گوشت فرآوری شده اغلب حاوی ترکیبات مضر N-nitroso، نیترات، نیتریت و نمک هستند که اثر تحرک کننده در سلول‌های سرطانی دارند.
به‌طور مشابه مصرف گوشت مرغ فراوری‌شده و مصرف مرغ باپوست بیش از دو بار در هفته با افزایش خطر متاستاز یا مرگ ناشی از سرطان پروستات همراه است. درصورتی‌که مصرف مرغ بدون پوست تأثیری بر ابتلا و پیشرفت سرطان پروستات ندارد.
قهوه
مطالعات متعدد نشان داده‌اند که مصرف بیش از 4 فنجان قهوه در روز موجب کاهش خطر ابتلا به سرطان پروستات می‌گردد و به‌طورکلی نوشیدن هر سه فنجان قهوه می‌تواند خطر ابتلا به این سرطان را در حدود 11 درصد کاهش دهد.
این ارتباط ممکن است به علت اثرات آنتی‌اکسیدانی قهوه و وجود ترکیباتی مانند فستول (Cafestol) و کاول (Kahweol) باشد که دارای توانایی‌های مبارزه با سرطان هستند.
در خصوص نوع قهوه و روش آماده‌سازی آن مشخص‌شده است که اثربخشی قهوه جوشیده و قهوه‌هایی که از صافی عبور نمی‌کنند بیش از قهوه‌های فوری و قهوه‌هایی بوده است که از صافی عبور کرده‌اند.
ماهی
توصیه کلی برای تمام مردان، با سرطان پروستات یا بدون سرطان این است که حداقل دو بار در هفته ماهی مصرف کنند.
مصرف ماهی، به‌ویژه ماهی با سطوح بالای اسیدهای چرب امگا 3 (ماهی قزل‌آلا، ساردین و شاه‌ماهی)، برای کاهش خطر ابتلا به انواع سرطان پروستات مفید است. مردانی که به‌طور منظم یک یا دو بار ماهی مصرف کنند 30 درصد کمتر در معرض ابتلا به سرطان پروستات هستند و همچنین احتمال مرگ در اثر سرطان پروستات با مصرف منظم ماهی تا 63 درصد کاهش می‌یابد.
چربی
مطالعات همواره نشان می‌دهد که جایگزین کردن چربی اشباع‌شده با چربی‌های غیراشباع برای سلامتی کلی مفید است. علاوه بر این مصرف چربی بر پایه مواد گیاهی با کاهش خطر ابتلا به سرطان پروستات و مصرف چربی اشباع‌شده و چربی‌های مشتق شده از پستانداران با افزایش خطر ابتلا به سرطان پروستات همراه است.
تخم‌مرغ
مصرف تخم‌مرغ در دوران بزرگ‌سالی ممکن است خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش دهد. در یک مطالعه نشان داده شد مردانی که به‌طور میانگین 2 عدد تخم‌مرغ در هفته مصرف می‌کنند نسبت به مردانی که نصف تخم‌مرغ در هفته مصرف می‌کنند، دو برابر بیشتر درخطر ابتلا به سرطان پروستات هستند.
علت این امر به ماده‌ای به نام کولین مرتبط است. کولین در زرده تخم‌مرغ ذخیره می‌شود. محققان معتقدند افزایش میزان کولین در خون با افزایش خطر ابتلا به سرطان پروستات ارتباط دارد. ازاین‌رو به مردان توصیه می‌شود در مصرف مکمل‌های حاوی لسیتین یا فسفاتیدیل کولین احتیاط کنند.
کلسیم
مصرف زیاد کلسیم (بیش از 1000 میلی‌گرم در روز) خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش می‌دهد. همچنین مصرف شیر پرچرب توسط مردان مبتلابه سرطان پروستات غیر متاستاتیک، ممکن است خطر پیشرفت بیماری یا مرگ ناشی از سرطان پروستات را افزایش دهد. در مقابل، مصرف غذاهای لبنی کم‌چرب، پس از تشخیص سرطان، هیچ عوارض جانبی برای فرد ندارد.
مردان باید مصرف کافی کلسیم را از منابع سالم، ازجمله محصولات لبنی کم‌چرب، سبزیجات و غلات کامل دریافت کنند و از محصولات لبنی پرچرب و مکمل‌های کلسیم اجتناب کنند
باید در نظر داشت که تمام مردان با سرطان پروستات و یا بدون آن نیاز به مصرف کلسیم برای سلامت عمومی دارند ولی نباید از 1000 میلی‌گرم در روز تجاوز کند. یک فنجان شیر بدون خامه حدود 300 میلی‌گرم و یک فنجان ماست حدود 450 میلی‌گرم کلسیم دارد.
ویتامین‌ها و مکمل‌ها
استفاده منظم از مولتی ویتامین می‌تواند تا 8 درصد خطر ابتلا به سرطان پروستات در مردان را کاهش دهد؛ اما استفاده از مکمل‌های تکی معمولاً بدون تجویز پزشک توصیه نمی‌شود؛ زیرا مصرف خودسرانه برخی از آن‌ها برای بدن مضر است. به‌عنوان‌مثال مصرف مکمل سلنیوم پس از تشخیص سرطان پروستات، احتمالاً خطر پیشرفت و مرگ در بیماران را افزایش می‌دهد.
